Çocukların ağızlarının açık uyumaları ve erişkinlerde olduğu gibi şiddetli ses çıkararak horlamaları ve bu şikâyetlerinin nezle gibi üst solunum yolu hastalıkları dışında da varlığı, ciddi olabilecek bir sağlık sorunudur. Özellikle uyku esnasında nefesin 5 saniye, ya da iki nefes süresince durması çocukta uyku apnesi olarak adlandırılır ve ciddi bir sorunu işaret eder.
Apne ve sürekli horlamaları olan çocukların uzun sürede fizik ve zihinsel gelişmelerinin ve hayat kalitelerinin olumsuz etkilendiği bilinmektedir. Uyku apnesi ve horlamanın kilo ve boy artımında (büyümede) duraklama, hatta gerileme, uzun sürede kalp ve akciğer yetmezliğine (kor pulmonale) gidecek ciddi hastalık ve sekellerin yanında huysuzluk, hırçınlık, dikkat dağınıklığı, okul - kreşte başarısızlık gibi zihinsel etkileri de olabilir. Ağızdan salya gelmesi, diş gıcırdatma, uykuda aşırı terleme, yatağı ıslatma gibi sıkıntıların tetiklenmesi de söz konusudur.
Çocuklardaki horlama ve uyku apnesi ile seyreden uyku bozukluklarının nedeni çok büyük oranda geniz eti ve bademcik büyümelerine bağlıdır. Çocuklarda geniz eti tanısının, kafa filmi çekilerek gösterilmesi “sefalogram” adındaki özel radyolojik tetkikler dışında yanıltıcı olacağından ve çocukların gereksiz X ışını almaları açısından sakıncalıdır. Her yaşta kesin tanı endoskopi ile geniz etini görerek konulur.
Erişkinlerin aksine “bademcik ve geniz eti ameliyatı” ek hastalık ve anomalileri olmayan çocukların hemen tümünde sorunu çözer.
Geniz eti büyümesi aynı zamanda orta kulak boşluğunun havalanması ve boşaltılmasını sağlayan Östaki borularının tıkanması ile orta kulakta sıvı toplanması ve işitme kaybına da neden olur. Uzun süreli kayıplarda kulaklara takılacak “ventilasyon tüpleri” işitmeyi düzeltir ve bademcik ve geniz eti ameliyatı ile birlikte yapılabilinir. Bu rahatsızlıkları olan çocukların vakit geçirmeden tanılarının konulması ve tedavileri hayat kalitelerinin belirgin olarak artması ve ileride oluşacak ciddi hastalık, özür ve sekellerin engellenmesini sağlar.
Horlayan ve özellikle uykuda nefesin kesildiği çocukları hekime götürmeyi ihmal etmeyin!
Erişkinlerde uyku apnesi farklı değerlendirilir ve apne diyebilmemiz için solunumun en az 10 sn durması gerekir. Sigara kullanımı ve aşırı kilonun olumsuz etkisi belirgindir. Yaşla birlikte ciddi sağlık sorunlarına yol açma olasılığı fazladır ve bu hastaların öncelikle bir KBB hekimince görülüp, endoskopilerinin yapılması ve uygun bir ekiple değerlendirilmeleri ve tedavi önem taşır.
Uyku Apnesi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Uyku Apnesi Nedir?
Erişkinlerde uykuda solunumun 10 saniyeden fazla durmasına uyku apnesi denilir. Çocuklarda uyku apnesi uykuda solunumun ikinefes alım verim süresinden fazla kesilmesidir. Bu kabaca erişkinlerdeki süreolan 10 saniyenin yarısına yani 5 saniyeye denk düşer.
Uyku Apnesi Nedenleri Nelerdir?
Uyku apnesine neden olan bir çok farklı neden vardır. Aşırı kilo, sigara içimi,nefes yolunda darlığa neden olan hastalıklar en bilinenleridir. Ancak beyindeki uyku merkezinin hastalıklarından ilaç etkilerine kadar bir çok bilinen vebilinmeyen neden de vardır.
Çocuklarda uyku apnesi çok farklı bir hastalıktır ve çok büyük oranda tonsil ve adenoid dokusunun (bademcik ve geniz eti) büyümesine bağlıdır. Bunun dışında metabolik hastalıklar, solunum yollarında darlığa neden olan hastalıklar da apne nedenidir.
Uyku Apnesi Kimlerde Görülmektedir?
Uyku apnesi her yaş için ciddi bir sağlık sorunudur ve varlığı durumunda tedavi amacı ile hekime başvurulmalıdır.
Uyku Apnesi Problemi Olanlar Hangi Pozisyonda Uyumalıdır?
Sırt üstü uyuma genel olarak tıkanıklığı artırır ve apne horlama varlığında kaçınılmalıdır.
Uyku Apnesi Nasıl Teşhis Edilir?
Gerek erişkin gerek çocuklarda uykuda apne varlığı, nefes durduğu süreleri cep telefonu ile kayıt ederek görülebilinir, ancak tanıda altın standart uyku testi yapılmasıdır.
Uyku Apnesi Tedavisinde Hangi Yöntemlere Başvurulmaktadır?
Neden olan faktörlerin giderilmesi kilo fazlalığı, sigara içimi gibi durumların varlığında çok önemlidir. Tıkanıklık olan durumlarda özellikle çocuklarda geniz eti ve bademciklerin alınması, küçültülmesi çok etkilidir. Uyku hijyeni önerileri genellikle yardımcı olur. Erişkinlerde ve seçilmiş çocuk hastalarda uyku maskesi ile basınçlı hava verilmesi etkili bir çözümdür.
Uyku Apnesi Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Yaş gurubu ve nedene bağlı olarak değişir. Çocuklarda günübirlik bir ameliyat ile bademcik geniz eti alınması veya küçültülmesi yüzde seksenin üzerinde tedavi sağlarken erişkinlerde ömür boyu uyku maskesi kullanımı gerekebilir.
Uyku Apnesi Tedavisinde Ameliyat Gerekir mi?
Apneye neden olan darlık varlığında ameliyat ile bu darlığın açılması çok etkilidir.
Uyku Apnesi Tedavisi Sonrasında Şikayetler Tekrarlar mı?
Kilo alımı, sigara içimi gibi neden olan faktörlerin tekrarlaması durumunda kaçınılmaz olarak tekrarlar.
Uyku Apnesi Tedavisinde Hastanın Şikayetleri Ne Zaman Geçer?
Neden ve tedaviye bağlı olarak değişir. Çocuklarda bademcik ve geniz etinin alınması ile aynı günde geçebileceği gibi, tedavi imkanı olmayan hastalıkların varlığında hiç geçmeye de bilir.
